پیشینه و مبانی نظری عملکرد اجرایی مغز
پایان نامه روانشناسی درباره عملکرد اجرایی مغز
عملکرد اجرایی
اکثر پژوهشگران پذیرفته‌اند که کارکردهای اجرایی ، خود تنظیم شونده‌اند و تـوانایی کـودک را در بـازداری ، خود تغییری ، برنامه‌ریزی ، سازمان دهی ، استفاده از حافظۀ کاری ، حل مسأله ، هدف‌گذاری برای انجام تکلیف و فعالیت‌های درسـی نشان می‌دهند ( ویلکات و همکاران ، 2005 ؛ زلازوو همکاران ، 2003 ). کارکردهای اجرایی و توجه ، کانون نظریه‌های اخیرعصب - روان‌شناختی کـودکان در مـعرض خطر ناتوانی ، به ویژه کودکان ناتوان در یادگیری و کودکان مبتلا به اختلال کمبودتوجه - بیش فعالی است ( سیدمن ، 2006 ).
کارکردهای اجرایی عصبی - شناختی‌ساختارهای مهمی هستند که با فرآیندهای روان‌شناختی مسؤول کنترل هوشیاری ، تفکر و عمل مرتبط می‌باشند . اگرچه کارکردهای اجرایی در درجه اول از چشم‌انداز عصبی - شناختی مطالعه شده‌اند ولی در سال‌های اخیر تحول و آسیب‌شناسی آنها مـورد عـلاقه صاحب‌نظران بسیاری بوده است ( زلازو و مولر ، 2002 ).
کارکردهای اجرایی ، کارکردهای عالی شناختی و فراشناختی هستند که مجموعه‌ای از توانایی‌های عالی شامل خودگردانی ، بازداری ، خودآغازگری ، برنامه‌ریزی راهبردی ، انعطاف شناختی و کنترل تکانه را بـه انـجام مـی‌رسانند ( ویانت و ویلیس ، 1994 ). در واقع ، کارکردهایی همچون سازمان‌دهی ، تصمیم‌گیری ، حافظهء کـاری ، حفظ و تـبدیل ، کنترل حـرکتی ، احساس و ادراک زمان ، پیش‌بینی آینده ، بازسازی ، زبان درونی و حل مسأله را می‌توان از جمله مهمترین کارکردهای اجرایی عصب‌شناسی دانست که در زندگی انجام تکالیف یادگیری و کنش‌های هوشی به انـسان کـمک مـی‌کنند ( بارکلی ، 1998 ؛ ولش‌و پنینگتون ، 1988 ؛ به نقل از علیزاده ، 1385 ).
به‌طورکلی در میان صاحب‌نظران تعریفی یکسان و قابل قبول همگان در مـورد کـارکردهای اجرایی وجود ندارد . در تعریف‌های ارایه شده برخی از جنبه‌های خاص این کارکردها مورد تأکید قرار گرفته است . برای مثال ، پنینگتون و اوزونوف ( 1996 ) کـارکردهای اجـرایی را حـوزه‌ای خاص از توانایی‌ها می‌دانند که شامل سازمان‌دهی در فضا ، بازداری انتخابی ، آماده‌سازی پاسـخ ، هدف‌مداری ، برنامه‌ریزی و انعطاف است . بارکلی ( 1997 ) نیز کارکردهای اجرایی را اعمال خودفرمانی می‌داند که برای خودگردانی به کار گرفته می‌شوند . او معتقد است کـه بـه‌طور خـلاصه می‌توان کارکردهای اجرایی را اعمالی دانست که فرد برای خود و برای هـدایت خـود انجام می‌دهد تا خود کنترلی ، رفتار هدف‌مدار و بیشینه‌سازی‌پیامدهای آینده را به اجرا درآورد . در واقع از این طریق فرد مـی‌تواند ضـمن کـنترل رفتار در طول زمان ، که براساس ادراک زمان رخ می‌دهد ، پاسخ نهایی را به گونه‌ای اصلاح و هـدایت کـند کـه تقویت کنندهء بزرگ‌تری به‌دست آورد . بارکلی ( 1997 ) معتقد است که در فرآیند رشد ، رفتارهای خود فرمان به تدریج درونی و نـاآشکار مـی‌شوند و زبـان درونی یا همان گفتار شخصی‌نمونهء بارزی از این فرآیندها است ( علیزاده ، 1385 ).
تحول کارکردهای اجرایی
براساس نظریهء پیچیدگی و کنترل شـناختی ، تحول کـارکردهای
